Trump maakt de rest Great Again

Frédéric Leroux, Hoofd van het Cross Asset team bij Carmignac

Door overal structureel onzekerheid en instabiliteit te creëren, dwingt Trump de rest van de wereld om zich te concentreren op de eigen kracht en soevereiniteit.

De wereld is in een paar dagen tijd totaal veranderd. We kunnen denken wat we willen over Donald Trump, maar hij heeft de wilskracht in de politiek doen terugkeren – zij het op een onbehouwen manier. In zijn onconventionele activisme exploiteert hij zijn machtspositie om andere partijen tot deals te dwingen. Een handelwijze die we in onze westerse democratieën niet gewend zijn. Door systematisch onzekerheid en instabiliteit te creëren, dwingt Donald Trump de rest van de wereld nu om zich te concentreren op de eigen kracht en soevereiniteit. Omdat dat aan het einde van de dag voor Uncle Sam goedkoper is.

Door Zelensky te vernederen, onderhandelde Trump met Europa

Alles wat Trump zegt, alles wat op een eerste uitlating volgt, maakt deel uit van een onderhandeling. Vaak weten zijn gesprekspartners niet eens dat die al aan de gang is. Twee dagen nadat Trump de Oekraïense president op televisie had vernederd en de Europeanen daardoor tot de conclusie kwamen dat “de Verenigde Staten niet langer onze bondgenoot zijn”, kwamen de Europese leiders eindelijk samen om het bestaan van Europa veilig te stellen. Duitsland maakte zich zelfs op om een plan aan te kondigen om 20% van zijn bbp te investeren in defensie en infrastructuur. Trump zat weliswaar tegenover Zelensky, maar onderhandelde in feite met Europa.

Door nadrukkelijk de nieuwe vijand te benoemen – het Rusland van Poetin en zijn bedreiging voor de veiligheid van West-Europa – hebben Europa en Duitsland in twee dagen tijd de begrotingsregels van de EU losgelaten. De “Russische dreiging” rechtvaardigt alles. We zien nu licht en een sterkere groei aan het eind van de tunnel. De Europese regeringen hadden die al lang opgegeven, omdat ze zich strikt hielden aan het Verdrag van Maastricht en uit panische angst voor inflatie. President Trump geeft Europa een dwingende reden om een actieve rol te spelen in de groei van de wereldeconomie. Hij eist van het oude continent een substantiële investering in defensie – waar hij tijdens zijn verkiezingscampagne herhaaldelijk mee gedreigd had – en maakt zo “Europe Great Again”.

Onderhandelingen met China boeken resultaat, nog voor ze gestart zijn

De onderhandelingen met China zijn nog niet begonnen, maar de Verenigde Staten legden al wel hogere importheffingen aan China op, waarop de Chinese premier liet weten dat “de binnenlandse consumptie nu een prioriteit is”. De onderhandelingen over de importheffingen, die nog niet eens begonnen zijn, lijken dus al effect te hebben.

Dat China zich interesseert voor zijn binnenlandse consumptie is nieuw. Tot nu toe beschouwde China het stimuleren van de consumptie als een ongezonde uitwas, voorbehouden voor liberale economieën op zoek naar groei. Sinds China is toegetreden tot de Wereldhandelsorganisatie, heeft het een enorme infrastructuur en productiecapaciteit uitgebouwd. Het kan de wereld overspoelen met goederen tegen onklopbare prijzen. Daardoor is China voor de wereldeconomie altijd een krachtige motor van desinflatie geweest.

Meer Chinese focus op de binnenlandse consumptie zou verrassend zijn, maar het lijkt vandaag een mogelijkheid. Trump heeft duidelijk aangegeven dat de VS niet langer de 'ultieme consument' zal zijn van de producten van zijn huidige en vroegere bondgenoten. China lijkt erop te anticiperen dat het een groot deel van zijn productie aan zijn eigen consumenten of aan zijn andere partners zal moeten verkopen. Deze omwenteling – mocht deze inderdaad werkelijkheid worden – zou aanzienlijke gevolgen hebben voor de groei van de wereldwijde vraag. Kunnen we na vier jaar deflatoire economische verzwakking in China verwachten dat Trump ook “China Great Again” zal maken?

Trump “Makes America Different”, maar dit zullen we niet snel op zijn petje lezen

Het activisme van Trump baart zorgen voor de Amerikaanse markten, ondernemers en consumenten, maar volgens de minister van Financiën staat Main Street (de middenklasse) centraal in het beleid van Trump. Als deze aankondiging uitkomt, zou dat ook belangrijk zijn.

Volledige werkgelegenheid en koopkracht worden dan prioriteit. Voorheen waren ze eerder het gevolg van een beleid dat vooral de vraag in de VS op peil wilde houden, namelijk door de welvaart te stimuleren. Dankzij de lage rentes steeg de waarde van financiële activa en vastgoed. Beleggers profiteerden van dit beleid, maar de loonstijgingen bleven zeer beperkt. Om Main Street te helpen, zou het Amerikaanse herindustrialisatiebeleid, althans in het begin, eerder inflatoir moeten zijn. Maar de resulterende rentestijging zou niet gunstig zijn voor Wall Street. Trump werkt voor zijn kiezers: hij “Makes America Different”! Maar die slogan zullen we niet snel op een Trump-petje aantreffen.

Beleid Trump komt samen met grote structurele trends

Deze verwachtingen voor Europa, China en de Verenigde Staten zullen misschien nooit uitkomen. Maar ze vloeien voort uit een oorlogszuchtige geopolitiek en een minder vrije wereldhandel. Ze sturen een vergelijkbare boodschap als de grote structurele trends van de afgelopen jaren: de geopolitiek wordt oorlogszuchtiger (al voor de terugkeer van Trump), de wereldhandel is op zijn retour (al voor de invoering van zware importheffingen), en de sociologische ontwikkelingen dempen de productiviteit.

Zo krijgen we zicht op een economisch tijdperk met een cyclische inflatie, waar economische groei weer een openlijke politieke doelstelling wordt en waar de nominale rentetarieven op een hoger niveau in evenwicht komen.

Door deze convergentie van langetermijntrends met de huidige situatie, kunnen we grote en geleidelijke verschuivingen verwachten:

- van het zwaartepunt van de economie en de financiële markten van de Verenigde Staten naar de rest van de wereld,
- van het tijdperk van de centrale banken naar het tijdperk van de politiek,
- van het tijdperk van de lage rente voor de aandelenmarkt naar het tijdperk van de koopkracht van de middenklasse.

Door deze grote rotatie kan de dollar verzwakken, waardoor de opkomende landen opnieuw goede prestaties kunnen neerzetten na hun relatieve zwakte van de afgelopen vijftien jaar. Donald Trump “makes the Rest of the World Great Again”. Misschien zijn het toch niet zulke sombere tijden.