Wat is het verschil tussen speculeren en beleggen? 'Ik speculeer' wil zeggen 'ik probeer de toekomst te voorspellen'. Veel mensen beleggen in functie van toekomst verwachtingen. Ze zijn dus aan het speculeren. Echter, het woord speculeren heeft een slechte naam dus hebben ze het woord beleggen gestolen en het verkracht langs voor en langs achter.
Beleggen is iets helemaal anders als speculeren. Beleggen komt van de wijze traditie dat je nooit met zekerheid kan weten wat er morgen zal gebeuren en je je kapitaal beschermt tegen elk mogelijk economisch klimaat. Dit doe je door te spreiden, maar enkel tussen zeer verschillende, dus niet gecorreleerde, activa.
De kunst bij goed beleggen bestaat uit de juiste activa te selecteren die je nodig hebt om in alle economisch klimaten te profiteren. Want zowel tijdens welvaart als tijdens een recessie, hyperinflatie of grote depressie, is er altijd een activa dat het goed doet en de prestaties van je totale portefeuille zal beschermen. De permanente portefeuille is zo een 'beleggingsportefeuille' dat niet speculeert over de toekomst maar focust op de juiste mix van activa die je altijd kan aanhouden, wat er ook gebeurt.
Speculeren is de toekomst voorspellen en je kapitaal maximaal laten renderen indien die toekomst uitkomt. Beleggen is je kapitaal beschermen wat er morgen ook gebeurt.
In mijn eerste artikel over de permanente portefeuille schreef ik dat het verschil tussen speculeren en beleggen: 'Speculeren is proberen een beter resultaat te behalen dan het gemiddelde van wat de markten doen. Beleggen is proberen het gemiddelde resultaat te behalen van wat de markten doen.'
Ik ben niet langer tevreden met deze definitie die ook de uitvinder van de permanente portefeuille Harry Browne als definitie gebruikte. Ik wil niet het gemiddelde van wat de markten doen, behalen. Het gemiddelde van wat de markten doen is bedroevend. Gemiddeld gezien is tijdens welvaart iedereen aan het profiteren maar tijdens recessie en depressie iedereen aan het afzien omdat ze zo eenzijdige speculatieve portefeuilles hebben en de recessie of depressie natuurlijk altijd te laat zien komen. Hierdoor schommelt de koopkracht van hun geld enorm en scoort men af en toe goed maar kennen ze ook vroeg of laat serieuze rampen. Daar hoor ik liever niet bij.
Het knappe aan de permanente portefeuille is dat het in 2008 slechts 2% verlies had. Dat is geen marktgemiddelde. Dat is een schitterende prestatie waar vele succesvolle speculanten zelfs uitermate tevreden mee zouden zijn. Het gemiddelde van de 'goede huisvader speculant' voor 2008 is een verlies van minstens 20% en voor velen 50% en meer. Verschillende miljonairs en zelfs miljardairs en vele banken zijn hun hele fortuin verloren. Dit door een speculatieve portefeuille te hebben die enkel profiteert van welvaart en vervolgens de crisis te laat zien komen.
De reden waarom de permanente portefeuille dergelijke schitterende resultaten in 2008 heeft behaalt alsook de jaren ervoor is dat de permanente portefeuille is opgebouwd vanuit een heel andere filosofie. Niet vanuit de filosofie van tevreden te zijn met de marktgemiddelden. Wel vanuit de filosofie dat de toekomst niet te voorspellen is en dat je moet zorgen dat je kapitaal steeds profiteert in elk mogelijk economische klimaat. Dus steeds genoeg activa hebben die profiteren van welvaart, steeds genoeg activa hebben die profiteert van deflatie, ... .
Als je dus wil weten of je zelf een speculant bent of een belegger. Of indien je wil weten of je vermogensbeheerder of bankier een speculant is of een belegger dan moet je maar 1 simpele vraag stellen: Wordt mijn geld belegd volgens bepaalde toekomst verwachtingen over wat de economie, de beurs, goud, etc gaat doen? Met andere woorden, wordt er over de toekomst gesproken? Zo ja, dan is het SPECULEREN.
Speculeren is niet slecht. De kunst bij goed speculeren bestaat eruit de toekomst juist te voorspellen, de juiste activa te selecteren en juist te timen. Goed speculeren is de manier om echt veel geld te verdienen. Als je de toekomst juist voorspelt en er volledig op durft inzetten dan heb je een fantastisch rendement op je kapitaal. Als je het verkeerd voorspelt en je zet er volledig op in dan vernietig je je kapitaal. Zij die de crisis juist voorspelt hebben en ook juist belegt hebben in goud en vooral staatsobligaties hebben veel verdiend en een rendement van tussen de 10% en 30% behaald in 2008 terwijl prijzen van zo goed als alles daalden. Hun koopkracht is dus met minstens 25% toegenomen zoals bijvoorbeeld Hugh Hendry gerealiseerd heeft. Zij die belegd hebben volgens de verwachting 'er komt geen recessie' hebben 50% van hun kapitaal verloren in 2008 en hebben een pak koopkracht verloren.
Speculeren kan renderen, zoveel is duidelijk. De maatschappij heeft goede speculanten nodig. Maar het is triestig om zien hoeveel speculanten zich voordoen als beleggers en dan de mist in gaan en kapitaal vernietigen. Ze beseffen niet eens dat ze speculanten zijn en denken werkelijk dat ze beleggers zijn terwijl ze toch niets anders doen dan de toekomst te proberen voorspellen. Slechts enkelen speculanten beseffen goed dat ze speculeren en zijn er ook goed in.
Veel vermogensbeheerders en zo goed als alle banken speculeren met het pensioen van hun klanten en maken zichzelf wijs dat ze conservatief aan het beleggen zijn. Toch zijn ook zij steeds met de toekomst bezig en hebben ze zeer eenzijdige portefeuilles met enkel aandelen en obligaties die vooral tijdens welvaart profiteren. Of steken ze het pensioen is zeer eenzijdige vastrentende papieren die de klant totaal niet beschermen tegen staatsfaillisementen of een hyperinflatie.
Dat alles is speculeren. Vastrentend staatspapier doet het in een bepaald scenario goed en maakt je rijk (deflatie) en in andere scenario verlies je alles en ben je arm (hyperinflatie of staatsfaillissement). Alles in staatspapier of alles op spaarrekening lijkt dus conservatief beleggen maar het is een puur speculeren. Want als je aan de bankbediende vraagt wat er met je staatspapier gebeurd indien de overheid failliet zou gaan of er een hyperinflatie uitbreekt zullen ze in het beste geval zeggen dat ze dat niet direct verwachten en ze steeds de portefeuille kunnen veranderen indien die scenario's opduiken. Dat is dus speculeren op wat er morgen komen zal en kan tot grote verliezen lijden indien ze, net zoals in 2008, de crisis te laat zagen komen.
Speculeren doe je daarom niet met je pensioen. Je pensioen dat beleg je op zo een manier dat wat er ook gebeurd in de toekomst jij je koopkracht behoud. Je pensioen dient niet om rijk te worden. Je hebt gewerkt voor dat pensioen en je wil het vooral houden voor later. Je wil het zeker niet verliezen aan een fout gelopen speculatie.
Wat ik ongelooflijk vind is dat elk beleggersblad, elk beleggerskanaal en elke beleggerssite SPECULATIE sites zijn. Soms wordt er gesproken over hoe je je kapitaal kan beschermen tegen een grote depressie, of tegen een hyperinflatie, of tegen welvaart maar dat komt dan van iemand die de toekomst voorspelt en zeer eenzijdige posities aanraadt. Op elke beleggers media gaat het over de economische verwachtingen. Wat gaat de beurs doen, wat gaat goud doen? Gaat de economie herstellen, gaat vastgoed stabiliseren?
Allemaal koffiedik kijken en minstens 50% zal verkeerd voorspellen, waaronder ook de besten. Zoals de sympathieke
Warren Buffett en de Belgische canvas held Paul D'hoore die de crisis niet zagen komen en gewoon bleven zitten in hun Westerse aandelen met als gevolg een beschamend verlies.
Van de resterende 50% speculanten zal de helft wel de juiste richting voorspelt hebben maar de verkeerde beleggingsinstrumenten gekozen hebben. Zoals Peter Schiff die in 2007 Europese aandelen kocht om de komende 'dollar' crisis te ontlopen en vervolgens het kapitaal van zijn klanten meer dan halveerde want de dollar bleek omhoog te gaan tijdens de crisis en aandelen in Europa nog harder te dalen. Zo ook
Jim Rogers , die de bankencrisis perfect voorspelt heeft en zelfs goed verdient heeft in het shorten van de banken maar tegelijkertijd zeer zwaar in Chinese aandelen zat en commodities!
Elke speculator kan ernaast zitten en uiteindelijk kan je de rekening maar maken na 5 a 10 jaar maar speculators die zelf hun tijdelijke fouten niet toegeven zoals Peter Schiff, daar kots ik behoorlijk van. Het minste dat je kan zeggen als je -50% hebt voor het jaar is: ik was fout voor 2008. Dit geldt ook voor vele Nederlandstalige professionele speculators.
Van de resterende 25% speculators zullen er nog eens de helft wel de juiste voorspelling doen, de juiste activa kiezen maar de timing fout hebben en veel te vroeg uitstappen of veel te laat inspringen. En dus blijft er nog een 10% over dat succesvol was. Voor 2008 zijn dat uitzonderingen als Roland vandamme die op tijd zijn goudmijnaandelen inwisselde voor fysiek goud en daardoor een goed rendement van slechts -7% had. Of Hugh Hendry die +30% had door zijn aankoop van lange termijn staatsobligaties juist te timen en te schalen.
Hopen dat jij de goede speculator bent zoals Roland Vandamme of Hugh Hendry kan je doen maar best niet met je pensioen! Neen, met je pensioen speculeer je niet. Je hoeft dus niet het economisch nieuws te volgen. Zolang je zorgt dat je pensioen veilig belegt is hoef je je geen zorgen te maken dat je alles kwijt bent als een bepaald scenario zich ontplooit.
Goed beleggen is een kunst want het volstaat niet alles in vastgoed te steken. Neen, dan zal je in bepaalde scenario's zeer slecht slapen. Zoals al die Amerikanen vandaag waar vastgoed gemiddeld al 30% is gedaald of de Ieren die al aan 50% zitten! Als je hele pensioen dan in vastgoed zit begin je onrustig te worden want als dat zo verder gaat zal er niet veel overschieten van je pensioen. Immers, niet enkel de vastgoed prijzen dalen in een grote deflatie, ook de huurinkomsten zullen, net zoals in Japan de voorbije 20 jaar, goed dalen.
Beleggen is een kunst want je moet serieus gaan nadenken over wat er allemaal gebeuren kan in onze economie en welke activa je dan nodig hebt om te overleven. Je moet niet kiezen welk economisch scenario je morgen verwacht maar je moet wel goed weten welke economische scenario's er allemaal mogelijk zijn. Gelukkig heeft Harry Browne dat voor ons gedaan. Welke soort portefeuille je kan beschermen in de 4 belangrijkste economische klimaten die we gekend hebben, tijdens zowel welvaart, recessie maar ook tijdens sterke inflatie en sterke deflatie kan je terugvinden in het eerste artikel 'Speculeren versus Beleggen'.
Wat ik aan de permanente portefeuille nog toevoeg is een oorlogskas zodat je ook tijdens extreme scenario's als een hyperinflatie, nationalisaties of overheidsfaillissementen, goed beschermd bent. Meer hierover in het artikel 'Beschermen Tegen Rampscenario's'.
Stop dus met jezelf wijs te maken dat je belegt wanneer je eigenlijk aan het speculeren bent. Noem beleggen volgens toekomstige verwachtingen speculeren. Zeg dat je speculeert met je geld en je zal vanzelf tot betere beslissingen komen. Misschien ga je nog extremer en beter speculeren omdat je nu eenmaal bewust kiest van te speculeren en de risico's beter gaat beseffen en controleren. Misschien stop je met de toekomst te proberen voorspellen en schakel je over naar 'beleggen' omdat je gaat beseffen dat het kapitaal te belangrijk is voor je om mee te speculeren.
Marc de Mesel schrijft deze column op persoonlijke titel. Marc De Mesel heeft in 2000 zijn portefeuille aan een grootbank toevertrouwd. 2 jaar later was er 25% van zijn 'gespreide portefeuille' verdampt in de dotcom crash. Na een teleurstellend jaar in 2005 beheert hij vanaf 2006 zijn portefeuille zelf. In het catastrofale 2008 jaar waarin Belgen en Nederlanders gemiddeld weer zo'n -30% verlies hadden heeft hij het er met weinig kleerscheuren vanaf gebracht. Hier kunt u volgen wat hij doet met zijn portefeuille, waarom, en wat de resultaten zijn. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op info@analist.be.