Verantwoord Beleggen - het meten van Impact

Auteur: Jeroen Bos, CFA, CAIA, Head of Equity Specialties bij NN Investment Partners

Verantwoord beleggen en het integreren van Environmental, Social & Governance (ESG) factoren in het beleggingsproces heeft veel aan populariteit gewonnen in de laatste paar jaar. Het lijkt de standaard te worden bij de meerderheid van beleggingsinstellingen in Nederland. Maar heeft het ook enig effect? We zien de roep om de impact van verantwoord beleggen op de samenleving te meten steeds sterker worden. De sector staat dus voor de uitdaging hoe deze impact precies te meten en te beslissen welke consequenties qua beleggingsbeleid hieraan wellicht verbonden kunnen worden.

Jeroen Bos

In hoeverre draagt een beleggingsportefeuille bij aan een betere wereld? Hoeveel CO2 uitstoot genereert de portefeuille? Hoe draagt de portefeuille bij aan vermindering van CO2 uitstoot in de wereld om de opwarming van de aarde te voorkomen? En hoe water-efficiënt is de portefeuille eigenlijk? Dit zijn allemaal nieuwe vragen die portefeuillemanagers steeds vaker gesteld krijgen en geacht wordt goed te kunnen beantwoorden.

Het meten van impact is een logisch vervolg op de ESG-Integratie trend van de laatste jaren

De focus op het integreren van ESG factoren in het beleggingsproces heeft de laatste jaren een sterke vlucht genomen. Naar mijn mening zal dit de komende jaren verder doorzetten onder druk van pensioenfondsen, regulators en de maatschappij. Tevens realiseren ook meer en meer fondsmanagers zich dat het integreren van ESG factoren de risico-rendementsverhouding van portefeuilles kan verbeteren. Het feit dat Morningstar vanaf 2016 beleggingsfondsen ook gaat beoordelen op ESG- criteria bevestigt deze trend. Dit zal een verdere druk leggen op portefeuille managers om ESG- factoren mee te nemen in het beleggingsbeleid.

Dan rijst vanzelf de vraag welke impact verantwoord beleggen en ESG- integratie eigenlijk heeft. Hier zal de sector dus het resultaat moeten gaan meten en rapporteren: een logische ontwikkeling in deze duurzaamheidstrend. De impact van duurzaam beleggen kan echter op vele verschillende manieren tot uiting worden gebracht.

De meest actuele manier van het meten van impact – CO2 uitstoot

Hoewel de impact van beleggen op vele manieren gemeten kan worden is de meest actuele manier op dit moment het meten van de CO2-uitstoot van een portefeuille. Met andere woorden: hoeveel CO2- uitstoot genereren de bedrijven die in portefeuille zitten. De focus op CO2-uitstoot is in de laatste 1 a 2 jaar aan een sterke opmars bezig en wordt voor een groot deel gedreven door discussies in de maatschappij omtrent klimaatverandering en opwarming van de aarde. Een gevolg hiervan is de lancering van verschillende initiatieven zoals de Montreal Carbon Pledge (MCP) en de Portfolio Decarbonisation Coalition (PDC), die tot doel hebben de CO2-uitstoot te verminderen. Recent heeft de Franse wetgever aangegeven dat het vanaf 1 Januari 2017 voor fondsmanagers zelfs verplicht wordt om de CO2-uitstoot van hun portefeuilles te rapporteren.

Daarnaast hebben pensioenfondsen zoals APG en PGGM recent ook duidelijke doelen gesteld om CO2-uitstoot van de bedrijven waarin zij beleggen te verlagen in de komende jaren. Dit zal er toe leiden dat ook asset managers op hun beurt de CO2-uitstoot zullen moeten gaan rapporteren voor hun beleggingsfondsen, zoals ook klanten en sommige toezichthouders gaan eisen.

Hoe meten we CO2 uitstoot in de praktijk?

In de praktijk is het meten van de CO2 uitstoot nog niet zo simpel: er is nog geen duidelijke standaard in de markt en er kan op verschillende manieren worden gemeten. Om de CO2-uitstoot van een portefeuille te bepalen kan men kijken naar de totale CO2-uitstoot van een bedrijf en deze uitstoot afzetten tegen het gewicht van het bedrijf in de portefeuille. Hetzelfde kan gedaan worden voor de benchmark (graadmeter) waardoor naast een absolute score op CO2 voor de portefeuille er ook een relatieve score kan worden berekend. De complexiteit zit hem in het feit dat er in het proces ook nog een correctie moeten worden gemaakt voor de grootte van bedrijven. Met andere woorden, voor een goede vergelijkingsbasis moet het meten van CO2-uitstoot genormaliseerd worden.

Dit kan op verschillende manieren gebeuren, bijvoorbeeld op basis van beurswaarde, omzet, winstgevendheid of activa van een bedrijf. Op dit moment is er nog geen standaard in de sector terwijl de verschillende meetopties wel elk een andere uitkomst kunnen geven.

Dezelfde systematiek kan bijvoorbeeld ook gebruikt worden voor het meten van de waterconsumptie van bedrijven, iets wat zeer waarschijnlijk de komende jaren aan populariteit zal gaan winnen gezien de opmars van het thema waterschaarste.

Kan de focus op CO2 ook de risico/rendement verhouding van de portefeuille te verbeteren?

Naast het rapporteren van de CO2-uitstoot van een portefeuille is het natuurlijk een interessante vraag in hoeverre deze inzichten eigenlijk helpen om de risico-rendementsverhouding van een portefeuille te verbeteren. Vanuit een economisch perspectief kan men zeggen dat hoe efficiënter een onderneming omgaat met energie, hoe beter zijn kostenstructuur, marges en winstgevendheid zullen zijn. Dit zijn zaken die normaal gesproken de waarde van het aandeel ten goede zouden moeten komen. Ook kan de marktpositie, en dus de waarde van een merknaam, profiteren indien klanten hiermee positieve associaties hebben (zoals het helpen tegengaan van klimaatverandering). Dit alles zou een positief effect kunnen hebben op de aandelenkoers. Natuurlijk moet dit wel altijd in relatie worden gezien tot vergelijkbare bedrijven, want het vergelijken van een uitzendbureau en een staalfabriek op het gebied van CO2-uitstoot zal weinig nieuwe inzichten opleveren.

Tevens zou men kunnen zeggen dat een bedrijf dat minder CO2 uitstoot ook minder risico loopt indien CO2-prijzen en -belastingen in de toekomst omhoog gaan. Hetzelfde kan natuurlijk gezegd worden aangaande het watergebruik, waarbij een efficiënter gebruik ook minder risico’s met zich mee brengt indien de waterschaarste groter wordt. Vanuit een risicoperspectief is ook de “stranded assets” discussie belangrijke, een discussie die ingaat op het feit dat een deel van de wereldwijde grondstofreserves, zoals olie of kolen, wellicht nooit gebruikt kunnen gaan worden indien we de opwarming van de aarde willen tegengaan. Dit zou eventueel grote waarde vernietiging voor bepaalde bedrijven en sectoren kunnen betekenen en een substantiële impact kunnen hebben op aandelenkoersen.

Gezien de doelstellingen voor CO2-reductie van de grotere beleggers en pensioenfondsen voor de komende jaren kan wellicht ook de stelling worden verdedigd dat de aandelen die hiervoor goed zijn gepositioneerd kunnen profiteren van deze ontwikkeling. Bepaalde groepen aandelen kunnen het wellicht dus beter doen dan de markt indien meer en meer grote institutionele beleggers en pensioenfondsen zichzelf scherpe CO2 reductie targets opleggen.

Om tot een eindoordeel te komen of het kopen van aandelen van bedrijven met een lagere CO2-uitstoot ook helpt bij het verbeteren van de risico-rendementsverhouding, is natuurlijk nog een laatste vraag van belang: is dit alles al ingeprijsd (verdisconteerd) in de prijs van het aandeel, of is er nog steeds opwaarts potentieel?

Welke consequenties zouden PMs moeten trekken uit de CO2-scores van hun portefeuilles ?

Welke consequenties fondsbeheerders moet trekken uit bijvoorbeeld CO2-scores van portefeuilles is verre van eenduidig. Verscheidene grote pensioenfondsen hebben in ieder geval al targets gezet om de CO2-scores van hun beleggingen te verkleinen in de komende jaren. Beheerders zouden ook vaker in gesprek kunnen gaan met ‘hun’ bedrijven om het onderwerp van CO2-uitstoot, en de plannen om deze te verminderen, op de agenda zetten en het bedrijf te stimuleren serieus werk te maken van dit onderwerp. Ook zouden fondsmanagers kunnen kiezen om afscheid te nemen van bedrijven die deze verbeteringen niet laten zien en dus op deze manier proberen de druk op ondernemingen te vergroten om CO2-uitstoot te verminderen. Dit zijn keuzes die iedere institutionele belegger zelf moeten gaan maken in de komende periode.

De sector is er nog lang niet en het meten van impact zal de komende jaren in beweging blijven

Als het aankomt op het meten van impact van verantwoord beleggen is het duidelijk dat de sector meerdere uitdaging tegemoet kan zien. Om te beginnen zou er idealiter een duidelijke industrie standaard moeten komen voor het meten van bijvoorbeeld CO2 uitstoot of waterverbruik. Tevens zullen beleggers moeten nadenken over de consequenties die zij hier aan willen verbinden. Daarnaast zullen ook de data die bedrijven rapporteren aan hun aandeelhouders aangaande bijvoorbeeld CO2 uitstoot of watergebruik en hun strategie hieromtrent moeten verbeteren.

In de komende jaren zal er wellicht ook verder worden nagedacht over het rapporteren en meten van andere, minder cijfermatige, manieren van impact van verantwoord beleggen, zoals de gevolgen voor armoede(bestrijding), dierenwelzijn, veiligheid etc. Het moge duidelijk zijn dat er nog genoeg uitdagingen zijn voor de sector en dat het onderwerp de komende jaren nog sterk in beweging zal blijven.

Analist.nl Nieuwsdienst: +31 084-0032-842
nieuws@analist.nl

Copyright analist.nl B.V.
All rights reserved. Any redistribution, duplication or archiving prohibited. Analist.nl doesn't warrant the accuracy of any News Content provided and shall not be liable for any errors, inaccuracies or for any actions taken in reliance thereon.